Connect with us

Hi, what are you looking for?

Opinion

Rritja e borxhit publik, kërcënim për shtetin

Illustration: Big Eye

Borxhi publik i Republikës së Kosovës sa vjen e shtohet. Vitin e kaluar ishte 748 milionë euro, kurse sivjet plot 852 milionë euro. Edhe pse borxhi është vetëm sa 4.53% e ekonomisë, rritja vjetore për 100 milion euro dhe deficiti buxhetor 276 milionë euro përbëjnë kërcënim për stabilitetin shtetëror dhe atë makroekonomik.

Pasojë e menjëhershme e borxhit publik është rritja e shpenzimeve qeveritare në interes. Si rezultat, më pak buxhet mbetet për nevoja tjera. Për shembull, për vitin 2017 Kosova ka projektuar pagesa të interesit në vlerë 23 milionë euro, sa gjysma e buxhetit të FSK-së. Një borxh më i madh nënkupton më pak buxhet për ushtri. Për më tepër, shpenzimet në interes nuk janë të njëjta si shpenzimet kapitale sepse nga to nuk ndërtohet asgjë.

Pasojë afatgjate e borxhit publik është bartja e barrës tek gjeneratat e ardhshme të cilat duhet ta kthejnë atë. Në fakt, po të mos ishin ndërhyrjet periodike të Fondit Monetar Ndërkombëtar për të frenuar apetitet politike që me para të taksapaguesve të përkëdhelen militantët partiakë, Kosova do të arrinte buzë greminës shumë kohë më parë.

Nëse Kosova vjen në një pozitë të dëshpëruar si Greqia, tatimet do të rriten në mënyrë drastike; besimi edhe ashtu i ulët do të venitet; investimet do të kaplohen nga pasiguria; bankat do të mbyllen, kurse kursimet dhe depozitat e qytetarëve do të bëhen (përkohësisht) të pakthyeshme.

Për politikë të shëndoshë fiskale duhet të adoptohet parimi i ekonomive familjare: shpenzo brenda mundësive. Çdo familje që shpenzon jashtë mundësive përballet me vështirësi ekonomike dhe falimenton nëse eventualisht nuk ndryshon. E njëjta vlen edhe për shtetin. Kur shteti shpenzon përtej tatimeve, atij fillojnë t’i numërohen ditët.

Ky parim mund të gjejë përjashtim në disa vende si ShBA-ja, valuta e së cilës është rezervë botërore dhe borxhi i së cilës mund të monetizohet duke shtypur para të reja.

Por Kosova nuk është përjashtim. Qeveria duhet të vërë nën kontroll shpenzimet publike. Në veçanti pagat dhe mëditjet 572 milionëshe, që për vendin më të varfër në Evropë janë një marrëzi. Nëse paraja publike vazhdon të shpërdorohet me indiferencë dhe injorancë, Kosova do të futet në trajektore që shpie tek tragjedia greke.

You May Also Like

Debunking

Pretendimi se kryeministri i Kosovës, Albin Kurti e ka ndryshuar pamjen e  flamurit shtetëror të Kosovës, është i rremë dhe i pambështetur në fakte....

Opinion

Qeveria e Kosovës ka deklaruar se këtë verë planifikon ta hapë për qarkullim të veturave Urën kryesore mbi Ibër, duke shqetësuar shumë njerëz –...

Analysis

The memorandum of understanding signed on July 19 between Serbia and the EU, under the close oversight of German Chancellor, Olaf Scholz, has crystallized the EU’s transactional approach...

Çelnaja

Në episodin e 30 të Çelnajës, së bashku me profesorin e antropologjisë Nebi Bardhoshin, trajtojmë disa koncepte me rëndësi që janë pjesë e korpusit...

Copyright © 2024 Të gjitha të drejtat e rezervuara © Sbunker. Materialet e botuara në këtë faqe nuk mund të riprodhohen, shpërndahen, transmetohen, ruhen apo përdoren në mënyra tjera, pa leje paraprake nga Sbunker. Design & Hosting by: PROGON LLC.