Të pijmë kafe? I thashë…
Dalim diku në qytet, nuk ka rëndësi…
Jo, unë nuk pi kafe në shehër, ndoshta tjetër herë!
Shkujdesur ndala telefonin, mendova se i rashë gabim numrit të shoqes time që nuk e regjistroja asnjëherë.
Isha shumë e lodhur për të vrarë mendjen se kush fliste nga ana tjetër, andaj nuk bëra më asnjë telefonatë.
Dita më kishte lodhur, më kishte rraskapitur…nuk ndjeja ndonjë dëshirë të madhe të dilja por as të kthehesha në shtëpi, megjithatë vendosa për këtë të dytën.
Nga puna do dilja përmes derës se madhe të Televizionit në të cilin punoja.
Aq e rëndë ishte ajo derë sa që për asnjë arsye nuk do kthehesha brenda më atë mbrëmje.
Rruga deri të autobusi për në shtëpi ishte e shkurtër , dëgjoja nga njëra anë se ai po afrohej dhe shpejtova pak… nuk e di pse shpejtova se unë nuk doja të hipja, s`doja të largohesha, mendoja se kisha harruar diçka brenda!
Çka nëse nuk kam mbuluar mirë fytyrën e grave që u rrëfyen sot?
Çka nëse më ka rrëshqitur ndonjë bisedë dhe dëgjohet pa dashje?
Çka nëse dikush u njeh rrobat?
Si do e përballoja unë nëse dikush do u thoshte atyre se kanë dalë në një intervistë pa marrë leje dhe kanë rrëfyer për një përjetim që i “turpëron”.
U ktheva!
Hapa prapë atë derën e rëndë që për asnjë arsye s`do ta hapja në atë lodhje por për hatër të asaj
që kisha parë e dëgjuar atë ditë do kthehesha…
Ato kanë parë tmerr, kanë ecur me rroba të shqyera sa e sa kilometra, me fëmijët në krah duke u dhënë gji e duke u buzëqeshur për t`i qetësuar, më shpirtin copë e grimë…e unë të mos kthehem për kaq pak.
Në djall ajo derë e rëndë!
Kishte dalë 11 minuta gjithë kronika dhe e ktheva nga sekonda e parë, e pashë edhe një herë…e dëgjova, nuk do më mjaftonte, qëndrova deri në kohën kur u transmetua ani pse ora vajti 11 e natës dhe kisha dalë në punë në orën nëntë të mëngjesit, s`kishte rëndësi.
Atë ditë isha nisur me frikë në terren, pak muhabet kisha bërë edhe rrugës.
Frika më vinte kur kisha ndonjë personazh për veprimtarinë e të cilit dija pak ose kur kisha dikë që do më duhej kujdes i shtuar ta intervistoja.
Dhe ja ku ishin që të dyja, në pritje!
Atë ditë nuk do e lija askënd të qëndronte me mua, pos atyre.
I doja për vete përjetimet, i doja për vete momentet që ua kishin ndryshuar shikimin në sytë e tyre, sikur doja të merrja pak nga vuajtja e tyre për vete, të mos ua lë të gjithën…pse t`ua lë të gjithën atyre, çfarë faji kishin ato që kishin qëlluar në kohë të gabuar.
“Ishim në shkollë, na futen të gjithave në një klasë dhe na dhanë diçka të pinim, aty na zhveshën dhe na bënë çka nuk behet as me nafakë tënden.
Gjaku më ecte…ai nuk ndalej, kishte flokë të gjatë dhe dhëmbë të prishur, ishte aq i gërditshëm”…
Kështu nisi rrëfimi i saj.
Fillova të mendoja që asaj s`i kishin dhënë asgjë për të pirë, asnjë ilaç qetësimi as diçka të ngjashme…ajo ende kishte turp të më tregonte disa nga pjesët e përjetimit të saj, ajo ende kishte frikë se një vajzë e veshur me kostum do ta paragjykonte.
A e dinte vallë se ajo ishte Zonja mes nesh?
A e dinte se unë atë e kisha pritur, e kisha lutur shumë të ndajë me mua historinë e saj.
Ajo s`kishte pse të justifikonte vetën!
“Për vetë nuk e kisha merak, kisha dhimbje për nusen e djalit…për një vajzë që ishte me ne, ajo ndoshta s`kishte mbushur as 15 vjet”…
Sa e madhe është, mendova, si mundet në gjithë atë situatë një grua të mendonte më shumë për ato që shihte përreth, si kishte menduar kaq pak për vetën?
Më tha që nuk shtrihem më në shpinë, se ashtu isha shtrirë kur më përdhunuan.
Edhe gjumi i del natën, mendova, nëse trupi i gjendet në pozitën si kur e dhunuan.
A e meritonte kjo nënë, as të mos flinte rehat?
Zonja tjetër me të cilën do bisedoja kishte me vete dhe vajzën qe e priste në korridor.
Aq e zonja ishte, aq mirë e thoshte secilën fjali, sa që do e shihja edhe në profesionin tim e të secilës.
Por ajo ishte e papunë, pa të ardhura, pa shpresën se do mund t`i blinte diçka vajzës që e priste të dilte.
“Burri im se di, nëse e merr vesh…ai thotë se me qejf a me zor është nderi i gruas time dhe nuk do e pranonte një gjë të tillë”.
Kjo grua, thashë me vete, jeton në ankth, frikësohet kur sheh burrin e saj teksa kthehet në shtëpi, se mos ndoshta mund të ketë dëgjuar diçka nga gojëkëqijtë e katundit.
Atë e kishin përdhunuar me gjithë vajzat, s`kishin kursyer as më të renë e shtëpisë, pa pikë mëshire.
Këtë s`do e pyesja a kishte shikuar përreth, a kishte ndjerë dhimbje për vajzat e saj, jo nuk isha aq mizore, nuk doja të dëgjoja gjithçka, nuk doja as ta mendoja se çfarë kishte ndjerë, nuk isha aq e fortë sa ajo të përballoja as të dëgjoja diçka të tillë, ajo ishte trime, unë nuk isha aq trime sa ajo.
“Se paku të kemi dhe ne diçka, të ndjejmë vetën si ata ushtarët me pushkë në dorë. Ata kishin pushkë dhe kishin me çka të mbroheshin”…
Aty më shkuan lotët, nuk durova më…i fshiva fshehurazi se ua kisha lakmi se sa të forta ishin, turpërohesha të qaj, nuk do duhej të qaja, megjithatë qava!
Do i përshëndesja e mpirë, e shtangur, kisha marrë me vete edhe lodhjen e tyre, pritjen e tyre që dikush të bënte diçka për to.
Ato njëmend pushkë nuk kishin por ato kjo i bënte edhe më trime, ato kishin mbijetuar pa pushkë, nuk kishte gradë ushtarake për to, nuk ekzistonte epitet që u del hakesh!
Atë ditë do u shkoja edhe në fshat.
Sa keq që nuk më lanë t`i përcillja deri në shtëpi që të dyja, t`ua përqafoj fëmijët dhe t`u them se janë me fat që kanë nënë dikë si ato.
Makina e Televizionit kishte mbishkrim që nuk hiqej në rast nevoje, njërën e përcollëm deri tek rruga e shtëpisë, e dyta nuk do vinte me ne.
Mu duk se e pashë kur zbriti nga autobusi që e solli në fshat, por ndoshta jo, s`do donte që t`i flisja në sy të të tjerëve.
Unë nuk pajtohesha me këtë situatë, ato s`kishin pse të fshiheshin nga askush!
U ndala te shkolla e vjetër fshatit e cila ndodhej ngjitur me të renë.
Derën do ma hapnin stafi i shkollës më njëqind pyetje, të cilave herë u përgjigjesha e herë jo.
Asgjë nuk ishte prekur.
Banka të përmbysura, klasa të bëra lëmsh.
Ndjeva aq ftohtë aty brenda, paramendova çdo gjë që do mund të kishte ndodhur.
Kaq dhimbje me një paramendim, po ato që kanë përjetuar?
Thjeshtë të hekurta!
Në kasetofonin e makinës do kalonin këngët një nga një…
Nuk do i ndërroja siç e kisha zakon, kësaj radhe nuk do e tejkaloja me muzikë.
Në redaksi e dinin që kisha marrë ato që dikush i quan thjeshtë intervista.
Unë kisha mbi supe një thes të rëndë, të shkruaja sa më mirë atë ditë.
Fillova:
“Sa herë përshkojnë rrugën e lagjes ku jetojnë, ecin kokëulur.
Ato shpresojnë të mos e dëgjojnë ndonjërin të thotë, “këqyrë kjo”, kjo shprehje i tmerron ato por nuk reagojnë.
Kështu të margjinalizuara e nen ndjenjën e marres jo pak gra të Kosovës, tash e më tepër se 16 vjet po durojnë ndjenjën e turpit për atë që u ndodhi gjatë luftës, pa fajin e tyre”..
Ishte realiteti që e kishin pranuar, nuk do doja as ta shkruaja as ta mendoja.
Pse kokëulur?
Ndoshta nuk e meritojmë të na shohin në sy, ndoshta ne nuk jemi aq me dinjitet sa ato, se ne pak i mbrojtëm.
“Këqyrë kjo”…cila kjo?
Ajo që vuajti dhe nuk qau, ajo që mbajti në vete gjithë atë dhimbje dhe nuk e ndau për më shumë se një dekadë, ajo që luftoi me vetën dhe me gjithë forcën e shpirtit të saj, ajo që nuk e meritojmë ta kemi shoqe…se nuk jemi të denjë ta shohim në sy!
Ishte një nga ato në anën tjetër të telefonit që refuzoi kafenë time…
Por për arsyen e gabuar.
Sa do doja të pija për ditë kafe me të, me të gjitha…
Do e hapja për ditë atë derën e rëndë, nuk do hipja as në autobus do shpejtoja në këmbë të takohem.
Se ndoshta dyer më të rënda do duhej të hapnin të gjithë, të largoheshin pak nga karriget e ngrohta dhe të merrnin vesh si duhet ta meritosh jetën e mirë. Por..!
A e meritoj t`i ulem përballë, cilat histori të jetës sime do mundnin historitë e saj?
Ajo është aq e fortë kurse unë jo!
Ajo ndoshta kafe s`do pinte në qytet, por për arsyen e gabuar…
E unë sa do e doja një shoqe si ajo, të mburrem me të!
—
Ky shkrim është fitues i garës për ese me temë “Çështja e të mbijetuarëve të dhunës seksuale gjatë luftës në Kosovë” mbështetur nga Fondacioni Jahjaga.
